59 milyon kişi Genel Sağlık Sigortası(GSS) kapsamına giriyor. Başvurular 1 Ekim’de başlayacak. SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı kapsamındakilerin dışında, sosyal güvencesi olmayan ve Yeşil Kart uygulamasından yararlanamayan yaklaşık 3 milyon kişinin kayıt olması gerekiyor. Kayıt olmayanlara ise 760 lira ceza kesilecek.

Fakat SGK, sistemin işleyebilmesi için gereken altyapıyı ve gelir tespit çalışmalarını yetiştirebilmiş değil. 2008 yılında da aksaklıklar nedeniyle 2010 yılına ertelenen sistemin yeniden ertelenebilmesi ve vatandaşların mağdur olmaması için TBMM tarafından yasal düzenleme yapılması gerekiyor.

UYGULAMA NASIL İŞLEYECEK?

Genel Sağlık Sistemi gereği, hiçbir sosyal güvencesi olmayan vatandaşlar belirlenen tarihlerde başvurdukları takdirde GSS kapsamına alınacaklar fakat sağlık hizmetlerinden faydalanabilmek için sigorta primlerini kendileri ödeyecek. Sisteme dahil olmayanlar ise 760.5 lira para cezasına çarptırılmanın yanı sıra yapılacak olan gelir tesptinde aylık gelirleri de 1521 liranın üzerinde sayılarak maaşlarından sigorta primi için her ay 182.5 lira para kesilecek.

SGK tarafından yapılması gereken tespit sonucunda; aile içinde kişi başına düşen aylık gelir, brüt asgari ücretin 3’te 1’inden (253.50 TL) az olanların primlerini devlet ödeyecek.

Kişi başına düşen aylık geliri; brüt asgari ücretin 3’te 1’i (253.50 TL) ile brüt asgari ücret (760.50 TL) arasında olduğu belirlenen kişiler için aylık 30.42 TL GSS primi ödenecek. Kişi başına düşen geliri; brüt asgari ücret (760.50) ile brüt asgari ücretin 2 katı (1521 TL) arasında olduğu belirlenen kişiler için aylık 91.26 TL GSS primi ödenecek. Kişi başına düşen geliri; brüt asgari ücretin 2 katından fazla (1521 TL’den fazla) olduğu belirlenenler için aylık 182.52 TL GSS primi ödenecek.

Örneğin; sosyal güvencesi olmayan 4 kişilik bir ailenin eline 1200 lira geçiyor, yani kişi başına 300 lira düşüyor. Brüt asgari ücret 760 lira. Bunu üçe böldüğünüzde 253 lira çıkıyor. Kişi başına 253 liradan fazla geliri olan bu ailemiz, ayda 30 lira prim ödeyerek sağlık yardımlarından faydalanacak. Ama 5 kişilik bir ailenin eline toplam 1000 lira geçiyorsa, bu herkese 200 lira düştüğü anlamına gelir. O zaman ailenin primini devlet karşılayacak. Şayet 4 kişilik bir ailenin 2 bin 500 lira geliri varsa ortalama 625 lira düştüğünden, bu aile ayda 88 lira prim ödeyecek.”

HER AİLEDEN EŞLERDEN BİRİSİNİN DAHİL OLMASI YETERLİ

Sisteme dahil olmak için eşlerden birisinin Genel Sağlık Sigortalı’sı olmasının yeterli olduğunu ifade eden Posta Gazetesi yazarı Ekrem Sarısu, “Eşlerin bakmakla yükümlü olduğu kişiler sağlık hizmetlerinde ücret ödemeden faydalanabilecek. Ailelerde çocuklar için ise bir ayrıntı söz konusu. Ailedeki tüm çocuklar 18 yaşına kadar, lise öğrenimine devam eden çocuklar 20 yaşına kadar, üniversite öğrenimine devam eden çocuklar ise 25 yaşına kadar ailesinden dolayı genel sağlık sigortalısı sayılacak. Bu yaşları aşan çocuklar ise kendi GSS kaydını yaptımak zorundalar” dedi.

İŞSİZLERİN GELİRİ YAPTIKLARI HARCAMALARA GÖRE BELİRLENECEK

Sosyal Güvenlik Kurumu, yapacağı gelir tespitinden sonra her ailenin gelir düzeyini belirleyecek. İşsiz olduğu için belgelenebilir bir geliri olmadığından bu ailelerin gelir tespiti yapılan harcamalar üzerinden yapılacak. Örneğin kira ödemesi, faturalar gibi harcamalar üzerinden bir gelir hesaplanmaya çalışılacak ve bu gelir üzerinde hangi dilime giriyorsa ona göre bir sigorta primi belirlenecek. Gelir tespiti yapılırken belgelenmemiş kira veya tarla gelirleri, banka hesapları gibi kazançlar göz önünde bulunurulacak.

SİSTEM ERTELENEBİLİR

Sistemin yürürlüğe girebilmesi için SGK’nın gelir tespiti yapmış olması gerektiğini vurgulayan Sarısu, “Bugüne kadar geçen süreçde SGK gereken çalışmaları yetiştirebilmiş değil. Geli tespiti çok kapsamlı bir çalışma gerektiriyor. Altyapı konusunda yaşanabilecek sıkıntılar sebebiyle vatandaşlar mağdur olmaması için meclis açıldıktan sonra bu uygulama ileri bir tarihe ertelenebilir” şeklinde konuştu. Sistemin ertelenebilmesi için yasal bir düzenleme gerekiyor.

Yeni GSS için gelir tespitinin çok önemli bir husus olduğunu da söyleyen Sarısu” Eğer gelir tespiti doğru ve adaletli bir şekilde yapılabilirse hiç kimsenin ödenecek primler konusunda endişelenmesine gerek yok. Geliri olmayan ya da 253 liranın altında kazancı olanlar sağlık hizmetlerinden zaten prim ödemeden faydalanabilecek. Burada belegelendirilemeyen gelir olan işsizlerin doğru ve adaletli bir şekilde araştırılması gerekiyor. Örneğin babasının üzerine olan bir daireden veya tarladan kazanç elde eden işsizler tespit edilmeye çalışılacak” dedi.

Kaynak: hürriyet.com.tr